четверг, 13 августа 2009 г.

profili (sakurso namuSevari)

Teimuraz ruxaZe, fizikosi, teqnikur mecnierebaTa doqtori.

daibada 1940 wels q. samtrediaSi. 1958 wels daamTavra Tbilisis me-60 saSualo skola vercxlis medalze da imave wels Cairicxa Tbilisis saxelmwifo universitetis fizikis fakultetze. swav-lis damTavrebis Semdeg, sxvadasxva dros da sxvadasxva Tanamde-bobaze, muSaobda: amierkavkasiis magistraluri gazsadenebis samm-arTvelos problemur laboratoriaSi, saqarTvelos mecnierebaTa akademiis geofizikis institutSi, metrologiis institutSi, Sro-mis dacvis institutSi da saqarTvelos teqnikur universitetSi, sadac samecniero-pedagogiuri saqmianobis paralelurad xelmZR-vanelobda misive TaosnobiT dafuZnebul “jorj vaSingtonis kabi-nets”. amJamad aris saxelmwifo akademiuri stipendianti, marjori da oliver uordropebis saqarTvelo-britaneTis megobrobis sazo-gadoebis da wmida anTim iverielis rumineT-saqarTvelos megobro-bis sazogadoebis damfuZnebeli da Tavmjdomare. arasodes ar yo-fila arcerTi partiis wevri, garda saqarTvelos erovnuli damo-ukideblobis partiisa.

batoni Teimuraz ruxaZis moRvaweobis gacnobis Semdeg me damainteresa, Tu rogor mox-da, rom sakmaod warmatebuli mecnieri, fizikosi, 50-ze meti samecniero statiisa da ga-mogonebaTa avtori, Tavisi cxovrebis bolo wlebSi TiTqmis mTlianad gadaerTo sazogado-ebriv saqmianobaze – daafuZna da xelmZRvanelobs or sazogadoebas, romelTa wevrebi ari-an qarTuli sazogadoebriobis kargad cnobili pirovnebebi, akademikosebi, profesorebi, pa-rlamentarebi, ucxoeli diplomatebi... da ai ra gavarkvie:
gasuli saukunis 80-90-ian wlebSi, batonma Teimuraz ruxaZem ramodenime werili gamoa-qveyna gazeTebSi energetikis da samrewvelo da atmosferuli ozonis Taobaze, anu rasTan-ac mas uSualo Sexeba hqonda samecniero-kvleviTi saqmianobis procesSi. am publikaciebma miipyro maSindeli saqarTvelos radios generaluri direqtoris moadgilis da popularu-li Jurnalistis, baton ilia kevliSvilis, agreTve sazRvargareTis qveynebze mauwyeblo-bis departamentis direqtoris moadgilis, qalbaton nana lomiZis yuradReba, romelTac ramodenime interviu da reportaJi gaakeTes batoni Teimuraz ruxaZis monawileobiT. amis Sedegad am pirovnebaTa Soris sakmaod guliTadi urTierTobac damyarda.
rodesac saqarTvelom damoukidebloba aRidgina, TbilisSi zedized gaixsna ramodenime qveynis saelCo. maSin batonma T. ruxaZem SesTavaza xsenebul Jurnalistebsa da im gazeTe-bis redaqciebs, sadac misi publikaciebi qveyndeboda, SemoeRoT gadacemaTa cikli da saga-zeTo rubrika “warmogidgenT diplomatiur korpuss”, sadac msmenelsa Tu mkiTxvels gaac-nobdnen saqarTveloSi akreditebul diplomatur misiaTa moRvaweobis aspeqtebs, am misiaTa xelmZRvanelebsa Tu sxva TanamSromlebs. Tavis mxriv masmediis warmomadgenlebma Txoves mas, rogorc ideis avtors, monawileoba mieRo am proeqtSi.
am ideam sakmaod warmatebulad imuSava wlebis ganmavlobaSi da eTerSi gavida ramode-nime aTeuli gadacema, gazeTebSi ki gamoqveynda mravali interviu da mimoxilva. amas gar-da diplomatebTan urTierTobis procesSi baton T. ruxaZes gauCnda ramodenime sxva ide-ac, romelTagan zogierTi warmatebiT ganxorcielda. ase magaliTad, 1998 wlis noemberSi, maSindel sulxan-saba orbelianis saxelobis pedagogiur universitetSi gaimarTa saqarT-velos uangaro megobris, marjori uordropis saiubileo Teatralizebuli saRamo, rasac Semdeg moyva “marjori da oliver uordropebis saqarTvelo-britaneTis megobrobis sazo-gadoebis” dafuZneba. damfuZnebelTa Soris ki iyvnen, britaneTis mxridan- maSindeli sagan-gebo da sruluflebiani elCi, batoni riCard jenkinsi da misi meuRle; samxedro ataSe, batoni endriu qeri; politikuri mrCeveli, batoni benjamen qriCli. saqarTvelos mxridan -saqarTvelos teqnikuri universitetis (stu) reqtori im periodSi, prof. ramaz xuroZe; profesorebi: n. sixaruliZe, S. naWyebia da sxvebi. sazogadoebis Tavmjdomared erTxmad airCies batoni Teimuraz ruxaZe.
1999 wlis dekemberSi, amerikis SeerTebuli Statebis pirveli prezidentis jorj vaSingtonis gardacvalebis 200 wlisTavTan dakavSirebiT, saqarTvelos teqnikur univer-sitetSi, b-n T. ruxaZis iniciativiT Catarda farTomasStabiani memorialuri RonisZieba–samecniero konferencia da “jorj vaSingtonis kabinetis” dafuZneba. konferenciis muSaoba-Si monawileoba miiRes: amerikis maSindelma elCma, b-nma qenet ialovicma; kulturis da presis ataSem, q-nma v. slounma; saqarTvelos ganaTlebis ministrma im periodSi, b-nma a. kartoziam; parlamentarebma; stu-s reqtoratma; profesor-maswavleblebma da studentebma.
konferenciaze moxsenebebiT gamovidnen batonebi: qenet ialovici, Teimuraz ruxaZe da giorgi ruxaZe. sityviT gamovidnen reqtori, prof. ramaz xuroZe; ministri, a. kartozia. informacia am RonisZiebis Taobaze gavrcelda qarTuli masmediis mier. amerikis saelCom ki acnoba aSS saxelmwifo departaments. aRsaniSnavia, rom evropis arcerT qveyanaSi msgavsi memorialuri RonisZieba ar gamarTula.
daaxloebiT imave periodSi saqarTveloSi rumineTis pirveli sagangebo da srulufle-biani elCis, batoni konstantine girbeas, romelic saqarTvelosa da qarTveli xalxis mi-marT yovelTvis gansakuTrebuli siTboTi da gulisxmierebiT gamoirCeoda, gacnobis Semd-eg T. ruxaZes gauCnda idea daefuZnebia sazogadoebrivi organizacia, romelic Cvens qveyn-ebs Soris megobruli urTierTobis gaRrmavebas Seuwyobda xels. marTlac, ormxrivi Zal-isxmeviT, 2000 wlis aprilSi dafuZnda rumineT-saqarTvelos megobrobis sazogadoeba. sazogadoebis dafuZnebaSi monawileobdnen qarTuli sazogadoebriobis cnobili warmomad-genlebi, akademikosebi: Tamaz gamyreliZe, jumber lominaZe da mariam lorTqifaniZe; pro-fesorebi: revaz miSvelaZe, nika saakaSvili, giorgi comaia, nugzar sixaruliZe, Salva naWyebia, zaza gaCeCilaZe; maSindeli sagareo saqmeTa ministris moadgile, q-ni sesili gogiberiZe; mxatvruli filmis “anTimoz iverielis” reJisori da mTavari rolis Semsru-lebeli, giuli WoxoneliZe; sasuliero akademiis reqtori, meufe abraami; buqarestis universitetis iuridiuli fakultetis studenti, giorgi ruxaZe. rumineTis mxridan dafuZnebaSi monawileobdnen rumineTis elCi, batoni konstantine girbea da konsuli, batoni marius kostini.
damfuZnebel krebas b-nma T. ruxaZem SesTavaza axali sazogadoebisaTvis mieniWebinaT qarTuli warmoSobis didi rumineli saeklesio da saxelmwifo moRvawis, mxatvris, moqan-dakis, arqiteqtoris, mTargmnelis, poetis, oratoris, filosofosis, mestambis, ruminuli saliteraturo da saeklesio enis reformatoris, marTlmadideblur saqristianoSi gvian-deli renesansis fuZemdeblis, rumineTis marTlmadidebluri eklesiis mier wmindanad Se-racxuli anTim (anTimoz) iverielis saxeli. sazogadoebis Tavmjdomared erTxmad iyo ar-Ceuli batoni Teimuraz ruxaZe.
sazogadoebis iniciativiT da SeTavazebiT 2000 wlis 26-dan 29 seqtembris CaTvliT saqarTvelosa da rumineTSi farTod aRiniSna wmida anTim iverielis iubile – dabadebidan 350 wlisTavi (vinaidan anTim iverielis dabadebis TariRi mxolod savaraudod ganisazRv-reba 1650-dan 1660 wlamde intervalSi, sazogadoebam daayena sakiTxi, pirobiTad 1650 we-li agveRo dabadebis wlad). saqarTveloSi saiubileo RonisZiebebSi monawileobis misaRe-bad rumineTidan Camovidnen buqarestis universitetis reqtori, profesor ioan panzaru da akademikosi elene bodea. amave dReebSi, sazogadoebis TaosnobiT, Tbilisis 166-e saja-ro skolas sazeimo viTarebaSi mieniWa wm. anTim iverielis saxeli. im dRidan rumineTis saelCom da sazogadoebam es skola aiyvanes gansakuTrebuli mzrunvelobis qveS.
aRsaniSnavia, rom 2002 wlis 25 aprilis miwisZvris dros skolis Senoba Zlier dazia-nda. sazogadoebis SuamdgomlobiT da elCis, baton k. girbeas ZalisxmeviT rumineTis mTa-vrobam 200 000 laris finansuri daxmareba aRmouCina skolas aRdgeniT samuSaoTa Casa-tareblad. agreTve skolas gadaeca personaluri kompiuterebi da humanitaruli daxmareba. sxvadasxva dros, saqarTveloSi oficialuri vizitis farglebSi, skolas stumrobdnen rumineTis prezidenti, sagareo saqmeTa ministri, saxelmwifo mdivani, rumineTis mweralTa kavSiris Tavmjdomare, rumineTis princi, parlamentis wevrebi da sxva sapatio stumrebi. skolis aRdgenis Semdeg, rumineTis elCis rekomendaciiT, sazogadoebas samuSao ofisis mosawyobad skolis SenobaSi gamoeyo Sesabamisi farTi.
sazogadoeba aqtiurad monawileobda umaRlesi donis samTavrobo vizitebis momzadebasa da CatarebaSi. 2001 wels, saqarTvelos prezidentis rumineTSi vizitis dros b-ni T. ru-xaZe, rogorc sazogadoebis Tavmjdomare, CarTuli iyo delegaciis SemadgenlobaSi.
am vizitTan dakavSirebiT, CemTan saubrisas b-nma T. ruxaZem gaixsena erTi sasiamovno da emociuri epizodi: “buqarestSi, kotroCenis didebul sasaxleSi Sedga oficialur dokum-entebze xelmoweris ceremonia. es iyo vizitis dasawyis saaTebSi da rumineTis maSindeli prezidenti, batoni ion iliesku piradad kontaqtSi ar iyo Sesuli delegaciis wevrebTan ori-sami pirovnebis garda, romelTac, rogorc etyoboda, adrec icnobda. xelmowerebis dasrulebis Semdeg Camogviriges SampanuriT savse Wiqebi, raTa aRgveniSna es ambavi. batoni iliesku movida qarTul delegaciasTan WiqiT xelSi da saTiTaod yvelas gaecno da gaesa-ubra. rodesac CemTan movida, xeli CamomarTva da Wiqa momiWaxuna, me mas RmiliT vuTxari – batono prezidento, mec prezidenti gaxlavarT! manac eSmakuri RmiliT gaxeda Soriax-los mdgom prezident SevardnaZes da viTomc gakvirvebulma mkiTxa – es rogor? me vupa-suxe, rom var wmida anTim iverielis rumineT-saqarTvelos megobrobis sazogadoebis pre-zidenti. maSin me sasiamovnod gamakvirva batoni ilieskus sityvebma – aaa, me Tqvens Sesa-xeb bevri ram vici, vici Tqveni sazogadoebis Sesaxeb, romelsac Cemi megobari, elCi kon-stantine girbea elitarul sazogadoebas uwodebs, xolo Tqven ki kargi ideebis generat-ors. me Zalian madlobeli var am sazogadoebis dafuZnebisaTvis da gTxovT mis yvela wevrs gadasceT Cemi salami da keTili survilebi.
sxvaTaSoris, imave saRamos gamarTul oficialur vaxSamze Tavis sityvaSi Cveni sazo-gadoeba b-nma ilieskum ukve sajarod moixsenia keTili sityvebiT”.
2002 wels, rumineTis prezidentis saqarTveloSi sapasuxo vizitis dros, erT-erT of-icialur RonisZiebaze sityviT gamosvlisas T. ruxaZem daayena sakiTxi wm. anTim iveriel-is saxelobis erToblivi qarTul-ruminuli ordenisa da premiis dafuZnebis Sesaxeb. erT-sulovani mowonebis miuxedavad, qarTuli mxaris pasiurobis gamo, am ideas maSin Sedegi ar moyolia. 2004 wels, rumineTSi prezident mixeil saakaSvilis vizitis dros, rumi-neTis maSindel premier-ministrTan, adrian nastasesTan am sakiTxze moxda SeTanxmeba. Tum-ca, samwuxarod, ramdenadac me vici, dRemde am mimarTebiT mainc araferi ar gakeTebula.
sazogadoebis ZalisxmeviT saqarTvelodan gaigzavnen studentebi rumineTis umaRles sas-wavleblebSi rumineTis sagareo saqmeTa saministros stipendiantis statusiT.
sazogadoebis iniciativiT adigenis raionis sofel udeSi (sadac, gadmocemis Tanaxmad, anTim iverieli unda iyos dabadebuli) axali yovelwliuri saero-saeklesio dResaswauli “anTimozoba” dafuZnda. 2005 wlis 26 ivniss, wmida sinodis mier dadgenil wm. anTimoz iverielis moxseniebis dRes, kaTolikos-patriarqis, uwmidesis da unetaresis ilia II lo-cva-kurTxeviT Catarda pirveli “anTimozoba”, samcxe-javaxeTis mTavarepiskoposis, meufe Teodores, rumineTis elCis, baton k. girbeas, Tbilisis wm. anTim iverielis sax. skolis administraciis, sazogadoebis xelmZRvanelobis da adigenis raionis marTlmadidebeli mre-vlis monawileobiT. sazogadoebis SeTavazebiT da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organo-ebis gadawyvetilebiT sofel udis #2 sajaro skolasac mieniWa wmida anTim iverielis saxeli. momdevno wlebSi sofel udeSi kidev ufro farTo masStabiT gaimarTa “anTimozo-ba” da gadawyda, rom momavalSi am RonisZiebaze yovelwliurad mowveuli iqneba rumineTi-dan sasuliero da saero pirebiT warmodgenili delegacia.
bolos me minda gavixseno saqarTveloSi rumineTis pirveli elCis, batoni konstantine girbeas sityvebi, romelic man rumineTis erovnul dResaswaulis aRsaniSnav miRebaze war-moTqva baton Teimuraz ruxaZis misamarTiT, rodesac igi Seexo rumineT-saqarTvelos mego-brobis sazogadoebis saqmianobas: “pativcemulo stumrebo, minda warmogidginoT rumineTis yvelaze didi megobari, rumineT-saqarTvelos megobrobis sazogadoebis damfuZnebeli da prezidenti, batoni Teimuraz ruxaZe. me mas kargi ideebis generatorsac vuwodeb. am kargi ideebidan ki gansakuTrebiT gamovyof TviTon am sazogadoebis daarsebis ideas; Tbilisis erTi, marTlac SesaniSnavi skolisaTvis wmida anTim iverielis saxelis darqmevis ideas da gansakuTrebiT, “anTimozobis” saero-saeklesio dResaswaulis dawesebis ideas”.
me Cemi mxridan am CamonaTvals davamatebdi “marjori da oliver uordropebis saqarTve-lo-britaneTis megobrobis sazogadoebis” daarsebas da am sazogadoebis egidiT Catarebul RonisZiebebs, jorj vaSingtonis memorialuri saRamos Catarebas da misive saxelobis kabi-netis dafuZnebas. rac mTavaria, kargi ideebi SesaZloa bevr adamians “awuxebdes”, magrm am ideebis frTaSesxmas rom uamravi Zalisxmeva sWirdeba!?

saqarTvelos universitetis magistraturas II kursis studenti qeTevan svaniZe.

Комментариев нет:

Отправить комментарий